SİSMİK İZOLATÖR TEK BAŞINA YETERLİ OLMAYABİLİR…. ZEMİN, PROJE VE MALZEME DE ÖNEMLİ
Kahramanmaraş’ta 11 ilde büyük yıkıma neden olan sarsıntıların ardından binayı sarsan kuvveti en aza indiren ‘sismik izolatörler’ gündeme geldi. Sistemin nasıl çalıştığını, maliyetini ve değerini anlatan İnşaat Yüksek Mühendisi Ömer Faruk Şentürk, “Binalarda sismik izolatör varsa binanın sağlam olup olmadığını söyleyemeyiz. Zamanın yüzde 10-15 civarında etkisi var. Ancak daha sonra hazır binaya izolatör eklemek isterseniz bu maliyet 2-3 kat artacaktır” dedi.
Kahramanmaraş Pazarcık’ta 6 Şubat günü saat 04.17’de, aynı gün saat 13.24’te Elbistan’da 7.7 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Depremde binlerce bina çöktü, 35 binden fazla insan hayatını kaybetti. Enkaz kaldırma çalışmaları devam ederken, binalarda depremlerin etkisini en aza indiren ve hayatta kalmalarını sağlayan ‘sismik izolatörlerin’ konutlarda kullanılması ele alındı.
ŞENTÜRK: ÜST KATLARA YATAY HIZLANMAYI ÖNLÜYOR
Başakşehir’de sismik izolatör kullanılarak inşa edilen konut projesinin Teknik İşlerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ömer Faruk Şentürk de konu hakkında bilgi verdi. Şentürk, depremin büyüklüğünden kaynaklanan yanal ivmenin çok büyük olduğunu belirterek, “Sismik izolatörlerin amacı bu ivmenin binanın üst katlarına minimum etki etmesini sağlamaktır. Artık konutlarda da kullanmaya başladık. Projelerde en değerli katkısını şehir hastanelerinde deprem bölgesinde gördük.Ancak bir binada sismik izolatör varsa bu binanın sağlam olup olmadığını söyleyemeyiz.Ülkemiz deprem kuşağında,yönetmelikler Bunlara göre hazırlanır.Evin yapılacağı kaide çok değerlidir.Temele uygun olarak yapılan statik projesi,sonra kalite kontrolünden geçmiş gerçek inşaat malzemesi,projeye uygun binanın yapılması ve arazide yapılan incelemeler ortaya çıkıyor. Onu getirmem lazım” dedi.
“Dairelere sonradan eklenebilir ama maliyeti 2-3 kat artar”
Sismik izolatörlerin farklı çeşitleri olduğunu anlatan Şentürk, “Bunu alıp direkt binaya uygulayamazsınız. Binanın hatta blokların bile tasarımı izolatöre göre yapılmalı. Mimari, statik ve elektrik projeniz mutlaka yapılmalıdır.” buna göre olun mesela izolatörlü binada kullanacağınız sıhhi tesisatın malzemeleri bile buna göre olmalı özel aletler kullanmalısınız. daha sonra yapmak için yukarıda saydıklarımı yenilemeniz gerekiyor. İzolatörün geleceği kısım kesilerek ortaya çıkarıldığı için taban, taşıyıcı sistemin uygun olup olmadığı kontrol edilmelidir. Binaya sonradan dahil edilebilir ama birçok parametresi var” dedi.
“BİNA DİĞER BİNAYA BAĞLANTILI OLURSA İZOLATÖR İLAVE EDİLEMEZ”
Şentürk, sistemin maliyetine de değinerek, “Sıfırdan bir bina yaptığınızda toplam inşaat maliyetine yüzde 10-15 oranında etkisi oluyor. bireyleri tahliye edin maliyet 2-3 kat artacaktır.Kolon sistemin maliyeti 2-3 kat daha fazladır.farklı sismik izolatörler eklenir.Bina bitişik yapılırsa başka izolatör varsa izolatör ekleyemezsiniz. Yanında apartmanlar.Çünkü sistemin özelliği sarsıntı anında binanın sağa ve sola hareket etmesidir.Kurşun çekirdekli kauçuk ve sarkaç tipi izolatörler dediğimiz 2-3 çeşidi vardır.Uzmanlar tarafından kararlaştırılır ve uygulanır. yeteneğine göre. Aralıklarla bakım gerektiren modeller var ama hiç bakım gerektirmeyenler de var” dedi.
SÜMER: BİNANIN DİĞER TAŞIYICI ELEMANLARI DA SAĞLAM OLMALI
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Füsun Sümer de konuya ilişkin yaptığı yazılı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
“Sismik izolasyon, deprem kuvvetinin üst yapıya olan etkisini, binanın temel kotuna veya rijit bir bodrum katı varsa bodrum katın üst kotuna konulan gelişmiş teknolojik cihazlarla, deprem kuvvetinin üst yapıya etkisini azaltan, depreme müdahale amacıyla yapılan bir uygulamadır. yapı tasarımındaki deprem kuvvetini azaltır ve deprem anında kontrollü hareket sağlayarak yapıyı korur.Deprem sonrası “hemen kullanım” Sismik izolasyon, deprem gibi kısa bir süre için de olsa terk edilmesi gereken yapılar için uygun bir yöntemdir. hastaneler, itfaiyeler, veri merkezleri, okullar, köprüler ve viyadükler.
Sismik izolasyonun kullanılabilir olması için yapının diğer taşıyıcı elemanlarının da sağlam olması gerekmektedir. Tasarım, uygulama ve kontrolün tüm aşamaları titizlikle yapılmalıdır. Sismik izolasyon projelendirme işi doğru bir şekilde yapılmalı, temel zayıfsa öncelikle temel uyarlama çalışması yapılmalıdır. Sıvılaşma potansiyeli olan çok zayıf bir zemin üzerine yapılacak bir yapıda sadece radye temel inşa etmek veya sismik izolasyona güvenmek yeterli değildir.
Gerekli zemin düzeltme çalışmaları yapılmalı ve öncelikle binanın temeli atılmalıdır. Sismik izolasyon kaplamaya güç aktarımını engeller, kaldırımın kontrollü hareket etmesini sağlar ve böylece bir sarsıntı anında can ve mal kaybını önleyebilir. Burada unutulmaması gereken bir diğer konu da üst yapının diğer taşıyıcı elemanlarının da kusursuz bir şekilde tasarlanıp imal edilmesi gerektiğidir.
