Türkiye Hazır Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Kaya, özellikle iplik ve boyahane bölümlerinde firma kapanışlarının başladığını, hazır giyim ve fason imalat tarafında da kapanışların olabileceğini vurgulayarak, “Bir yıl Daha önce yatırım yapalım denildi, şimdi bırakın yatırımı, sürdürmekte bile sıkıntı yaşanıyor” diyen “Devletin orta ve uzun vadede sektöre finansal destek vermesi gerekiyor. Yenileme yatırımlarına ihtiyaç var. Artık firmalar tamamlar mı yapmaz mı noktasına geldi” dedi. Talep yok, daralmanın uzun vadeli olacağını düşünüyoruz. Önümüzdeki dönemde belki 1 yıl veya daha uzun sürecek bir krizle karşı karşıyayız” diyen Kaya, bazında yüzde 20-30’luk bir kapasite daralması olacağını belirterek, “120-130 bin kişi işini kaybedebilir. Ağustos ayından bu yana yaklaşık 20 bin kişi işini kaybetti. Kasım ayında ciddi çıkışlar olacak. Burada bıçak kemiğe dayandı” uyarısında bulundu.
Cumhuriyet’ten Şehirban Kıraç’ın haberine göre, hazır giyim branşı için 2022 yılının nasıl geçtiğini şöyle değerlendirdi:
“2022’de sonuç beklediğimiz gibi olmadı. Hem Rusya-Ukrayna savaşının başlaması hem de ekonomik durgunluk dalgası hane halkının cebini doğrudan etkiledi. Hane halkı geliri fikrinden ilk etkilenen kol, hazır giyimdir. 2022’nin ilk 6 ayında normal bir seyir izledi. Temmuz’da bir durgunluk, ardından bir yavaşlama oldu. Son 3 aydır bunu daha çok hissediyoruz. Durgunluk, hanehalkı gelirindeki daralma ve talep yetersizliği nedeniyle müşteriler alımlarını azalttı. Bazı müşteriler bu küçülmenin yüzde 20, bazılarının yüzde 30 olduğunu söylüyor. Piyasa ve diğer firmalarla konuştuğumuzda 2023’ün ilk altı ayında benim tahminime göre ilk 9 ayda adet bazında yüzde 30 civarında bir kapasite daralması olacak. İç pazarda da böyle bir daralma olacak.”
‘SÖZLEŞME İSTİHDAM KAYBI GETİRECEK’
Bu daralmanın getireceği iş kayıpları olacaktır. Bir grup mali rahatsızlığın yaşanacağını tahmin eden Kaya, istihdamdaki daralma senaryosunu ise şöyle anlattı:
“İş bazında yüzde 20-30’luk bir kayıp istihdama yüzde 10’luk bir kayıp şeklinde yansıyabiliyor. Hazır giyim ve dokumada 1,4 milyon kişiye istihdam var. 120-130 bin kişi işini kaybedebilir. Ağustos ayından bu yana yaklaşık 20.000 kişi işini kaybetti. Kasım ayında önemli çıkışlar olacak. Hem personel maliyetlerindeki artış hem de EYT nedeniyle bu trendin devam edeceğini düşünüyorum. Şirketler personel çıkarmamak için öncelikle çalışanlarına izinlerini kullandırdı. İstihdamın sürekliliğini sağlamak için sermayelerini kullanarak gece vardiyalarını ve hafta sonu vardiyalarını kaldırdılar ama burada iş başa düştü. Yılbaşından sonra hem asgari fiyat artışı hem de maliyet artıyor ve ne yazık ki istihdamdaki kayıplar EYT ile devam edecek. İşler yavaşladığında bunun birçok şeyi etkilediğini söylüyor. Teröre yol açar. Patronun brüt maliyeti taban fiyat artışı olmadan 450 dolardı, yeni artışla kalan maliyet 630 dolara yükseldi. Devlet patrona 15 dolar karşılığı 250 TL taban fiyat eki verecek. Yani 615 dolar maliyetimiz var. Bu artışla birlikte çarklar karanlığa düşecek ve bu da ne yazık ki istihdamda bir daralmayı beraberinde getirecektir.”
Kaya, “2023’te yeni rekorların kırılacağını düşünmüyorum. İhracatta bir miktar gerileme olabilir. 20 milyar dolara kadar düşebilir” dedi.
YENİ YILDA FİYAT ARTIŞI OLACAK MI?
Yeni yılda fiyat artışı olup olmayacağı sorusuna Kaya, “Önümüzdeki dönemde perakende tarafında çok fazla fiyat artışı olacağını düşünmüyorum. Talep olmayan yerde etiket fiyatlarını yükseltmek doğru değil. Nasıl hazır giyimde kârsızlığa dayalı bir düzen olduğu gibi perakendede de kârlılık sorunları olacaktır.”
